Σύγχρονη Κοινωνική Θεωρία: Άνθρωπος, Κοινωνία, Πολιτισμός

• Κοινωνικές Θεωρίες για τον Πολιτισμό
• Θεμελιώδεις Αρχές Κοινωνικής Θεωρίας
• Από την παραδοσιακή κοινωνία στην Ύστερη Νεωτερικότητα και την Παγκοσμιοποίηση
• Προσεγγίσεις σύγχρονων κοινωνικοπολιτικών ζητημάτων
• Πολιτιστικός Πλουραλισμός, Δημοκρατία, Οικουμενικές Αξίες, σεβασμός του άλλου
• Ζητήματα Ηθική, Ηθική Δημόσιας Υγείας, Πράσινη Συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η Επιστημονική μελέτη του σύγχρονου πολιτισμού είναι μια υπόθεση που παρουσιάζει εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον. Μελετώντας κανείς συστηματικά τη σχετική βιβλιογραφία διαπιστώνει ότι υπάρχουν πολλές και ποικίλες θεωρητικές προσεγγίσεις του σύγχρονου πολιτισμού. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται διαφόρων ειδών και αποχρώσεων θεωρίες: αισιόδοξες, απαισιόδοξες, υπεραισιόδοξες, κριτικές, πραγματιστικές, αναστοχαστικές, και διάφοροι προβληματισμοί που αναφέρονται στο παρόν και το μέλλον. Ερευνώντας όμως κανείς τα πραγματικά δεδομένα στο παρελθόν και το παρόν του ραγδαία μεταβαλλόμενου σύγχρονου πολιτισμού διαπιστώνει: πρώτο, ότι τα προβλήματα της ζωής και της κοινωνίας αναγκάζουν τον άνθρωπο να βρει τρόπους να τα ξεπεράσει, δεύτερο, ότι η πορεία του σύγχρονου πολιτισμού είναι ανελικτική και περνά από ένα στάδιο σε κάποιο ανώτερο, τρίτο, ότι ο εξελισσόμενος πολιτισμός περιλαμβάνει συνέχειες και ασυνέχειες, τέταρτο ότι το παρελθόν περιείχε καταστάσεις και αντιλήψεις που ήταν αρνητικές, από τις οποίες έχουν βαθμιαία απαλλαγεί οι αναπτυγμένες κοινωνίες, πέμπτο, ότι ο άνθρωπος αποκτά συνεχώς νέες γνώσεις και μέσα λόγω της εξέλιξης της επιστήμης και της τεχνολογίας, και έκτο, ότι υπάρχουν απρόβλεπτοι και αστάθμητοι παράγοντες που καθιστούν δυσχερή την πρόβλεψη του μέλλοντος. Όλοι αυτοί οι προβληματισμοί, όπως εύκολα γίνεται κατανοητό, συνιστούν μια ιδιαίτερη πρόκληση για την επιστημονική μελέτη του σύγχρονου πολιτισμού.

Η παρούσα Έκδοση με τον τίτλο «Σύγχρονη Κοινωνική Θεωρία. Άνθρωπος, Κοινωνία, Πολιτισμός» αποτελείται από δέκα εννέα κείμενα διαρθρωμένα σε πέντε θεματικές ενότητες. Κάποια από τα κείμενα αυτά γράφηκαν παλιότερα, αλλά με σκοπό να περιληφθούν στην παρούσα έκδοση αναθεωρήθηκαν σε μεγάλο βαθμό με την προσθήκη νέων δεδομένων, για να ανταποκρίνονται στη σύγχρονη κατάσταση του πολιτισμού, Επίσης, έχουν προστεθεί μερικά ιδιαίτερα επεξεργασμένα κείμενα, τα οποία αναφέρονται στις θεμελιώδεις αρχές της κοινωνικής θεωρίας, στην πλούσια ανάπτυξη της ηθικής ως ουσιαστικού παράγοντα του σύγχρονου πολιτισμού και στον πολιτιστικό πλουραλισμό. Ακόμη, ορισμένα κείμενα γράφηκαν ειδικά για την έκδοση αυτή και αναφέρονται σε νέα και εντελώς καίρια ζητήματα, όπως είναι η ηθική της Δημόσιας Υγείας και η Κλιματική Αλλαγή με την Πράσινη Συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλα τα κείμενα συνοδεύονται από επιλογή βιβλιογραφίας, ενώ σε ορισμένα έχουν προστεθεί κείμενα αναφοράς.

Βασικό κριτήριο που διατρέχει τα κείμενα αυτά είναι η ρεαλιστική και αναστοχαστική προσέγγιση του σύγχρονου πολιτισμού σε συνδυασμό με την αναφορά σε βασικές αρχές και αξίες, όπως η ανθρώπινη ελευθερία και ανάπτυξη, ο πολιτιστικός πλουραλισμός, η Δημοκρατία, το κράτος δικαίου, η καταδίκη της βίας, ο χωρισμός της πολιτικής από τη θρησκεία, οι θεμελιώδεις αρχές ηθικής και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Εισαγωγή

Α. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
1. Κοινωνικές θεωρίες για τον πολιτισμό
2. Ερευνώντας τη θρησκεία και τον πολιτισμό: Θεμελιώδεις αρχές κοινωνικής θεωρίας

Β. ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
3. Προϋποθέσεις γένεσης του μοντέρνου πολιτισμού
4. Ο Διαφωτισμός και οι κοινωνικές τομές του μοντέρνου
5. Μεταμοντέρνο και μεταμοντερνισμός
6. Παγκοσμιοποίηση και ύστερη νεωτερικότητα

Γ. ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ
7. Ειρήνη, ανθρώπινη ανάπτυξη και υπέρβαση της βίας
Κείμενο αναφοράς: Η Αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας εις τον Σύγχρονο Κόσμον
8. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού
Κείμενο αναφοράς: Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
9. Η οικονομική κρίση και οι κοινωνικοηθικές αξίες
10. Θρησκευτικός φονταμενταλισμός και πολιτική
11. Θρησκευτική ελευθερία και δημοκρατία

Δ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ, ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ, ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ
12. Ο πολιτιστικός πλουραλισμός ως κοινωνικό γεγονός
13. Πολιτιστικός πλουραλισμός και σεβασμός του άλλου
14. Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο πολιτιστικός πλουραλισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι οικουμενικές αξίες
15. Το μάθημα των θρησκευτικών σε μια πλουραλιστική κοινωνία

Ε. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΗΘΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΠΡΑΣΙΝΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
16. Ηθική, κοινωνία, πολιτισμός
17. Βιοηθική και Βιοδίκαιο σε μια πλουραλιστική κοινωνία
18. Ηθική της Δημόσιας Υγείας και η πανδημία του Κορωνοϊού
Κείμενα αναφοράς:
1. Αρχές της Ηθικής Πρακτικής της Δημόσιας Υγείας (2002)
2. American Public Health Association, Public Health Code of Ethics (2019)
Τμήμα 2. Αξίες Δημόσιας Υγείας και σχετικές υποχρεώσεις
3. Διακύρυξη της Γενεύης (1948), 2017 (τελευταία τροποποίηση)
4. Η Διακήρυξη Alma-Ata για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, 1978
19. Η Κλιματική Αλλαγή και η Πράσινη Συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Κείμενα αναφοράς:
1. Ανακοίνωση της Επιτροπής: Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (11-12-2019)
2. Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για τη θέσπιση πλαισίου με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 – Ευρωπαϊκός Νόμος για το Κλίμα (4-3-2020)

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ο Ιωάννης Σ. Πέτρου είναι ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας και Ηθικής στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ.

Άλλα δημοσιευμένα έργα του:

• Επίστήμη, κοινωνία και πολιτική: Η περίπτωση της έρευνας με εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, 2019
• Χριστιανισμός και Κοινωνία, β’ έκδοση αναθεωρημένη και επαυξημένη, 2017
• Κοινωνιολογία, β’ έκδοση αναθεωρημένη και επαυξημένη, 2016
• Κοινωνική Θεωρία και Σύγχρονος Πολιτισμός, β’ έκδοση 2013
• Θρησκεία και Κοινωνία, Κοινωνιολογική ανάλυση των σχέσεων θρησκείας και κοινωνίας, 2012
• Πολυπολιτισμικότητα και θρησκευτική ελευθερία, 2005
• Κοινωνική Δικαιοσύνη, 1992
• Εκκλησία και Πολιτική στην Ελλάδα (1750-1909), 1993
• Περισσότερα από εκατό άρθρα που δημοσιεύθηκαν σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά, σε Επετηρίδες και Συλλογικά Έργα