Βλέπετε 100–132 από 161 αποτελέσματα
Μονή Βατοπεδίου και λίμνη Βιστωνίδα
κατά την βυζαντινή και οθωμανική περίοδο,
Η μαρτυρία των πηγών και των αρχείων
Πασχάλης Ανδρούδης, Μοναχός Κοσμάς Σιμωνοπετρίτης (Παναγιώτης Κυρανούδης)
Εκδόσεις Μπαρμπουνάκης
ISBN: 978-960-267-288-4
Σε λίγα χρόνια η Ελληνική Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής θα εορτάσει 100 χρόνια από την ίδρυση, την πλούσια ποιμαντορική δράση και ανεκτίμητη προσφορά της στον ομογενειακό ελληνισμό της Αμερικής. Η αποτύπωση του έργου και της δράσης του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ.κ Μιχαήλ Κωνσταντινίδη έχει σκοπό να αναδείξει την προσφορά την Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική, αλλά κυρίως να παρουσιάσει όλες τις άγνωστες πτυχές του έργου και των πρωτοβουλιών του Μακαριστού Μιχαήλ.
Ο Μιχαήλ, παρά τη σύντομη ποιμαντορία του στην Αμερική, αποτιμάται ως ένας από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας της Ελληνικής Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής, καθώς καθιέρωσε νέους θεσμούς στην λειτουργία της Αρχιεπισκοπής, που επιβιώνουν μέχρι και σήμερα, και ενδυνάμωσε την ορθόδοξη και ελληνική παιδεία στους κόλπους της ομογένειας. Ο κυρός Μιχαήλ αποτέλεσε πρότυπο ιεράρχη και συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη και αναγνώριση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον τότε δυτικό κόσμο.
Ο Άγιος Διονύσιος Ολύμπου, ένας μεγάλος Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, έζησε και έδρασε τον 16ο αιώνα, μια εποχή πνευματικής και πολιτιστικής ακμής των Ορθοδόξων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Γεννήθηκε στη Δρακότρυπα της Καρδίτσας, μόνασε αρχικά στα Μετέωρα, ίδρυσε και αναδιοργάνωσε μονές στο Άγιον Όρος, στη Θεσσαλία, στη Μακεδονία ενώ η τιμή του διαδόθηκε και σε περιοχές έξω από το σημερινό ελλαδικό χώρο. Ο Άγιος στήριξε πνευματικά τον λαό του Θεού σε δύσκολες εποχές, ενισχύοντας το αντιστασιακό και αγωνιστικό φρόνημα των Ορθοδόξων. Η έκδοση του Βίου του, οι Ασματικές Ακολουθίες που τυπώθηκαν και ο μεγάλος αριθμός φορητών εικόνων, τοιχογραφιών και χαλκογραφιών που φιλοτεχνήθηκαν με τη μορφή που μαρτυρούν την ευρύτατη διάδοση της τιμής του, η οποία παραμένει ζωντανή μέχρι σήμερα.
Στον ανά χείρας τόμο δημοσιεύονται τρεις μελέτες για τον Άγιο Διονύσιο. Στην πρώτη συγκεντρώνονται όλες οι μέχρι τώρα γνωστές μαρτυρίες για τον βίο και την πνευματική δραστηριότητα του Αγίου, παρατίθεται η σχετική βιβλιογραφία, παρουσιάζονται οι εικονογραφικοί τύποι, μαρτυρίες της τιμής και της προσκύνησης που του αποδίδεται στον Ελλαδικό χώρο και τέλος γίνεται αναφορά στη Δρακότρυπα των Αγράφων, την πατρίδα του Αγίου Διονυσίου Ολύμπου.
Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να “ανακρίνει” τις θεωρίες που αναπτύχθηκαν στον ακαδημαϊκό χώρο για την επιστημονική μελέτη της θρησκείας, αλλά και να αναδείξει νέους τρόπους και μεθόδους μελέτης και ανάλυσης του θρησκευτικού φαινομένου. Τα θέματα που απασχολούν το βιβλίο αφορούν την επιστημονική μελέτη της θρησκείας και τη διατήρηση του ενδιαφέροντος για το ακαδημαϊκό μάθημα της μελέτης της θρησκείας, με σκοπό την ώθηση που απαιτείται για την ανάπτυξη νέων ιδεών. Ιδιαίτερα, δίνεται έμφαση στην εξέταση της μεθοδολογίας και της θεωρίας που αναπτύχθηκε από το παρελθόν μέχρι σήμερα γύρω από το αντικείμενο της μελέτης της θρησκείας, ενώ παράλληλα προκρίνεται πως η προτιμότερη λύση για τον ιστορικό της θρησκείας είναι είναι η αναλογική σύγκριση και η προσέγγιση, που μπορεί να προσφέρει νέες κατηγορίες μελέτης και ταξινόμησης γύρω από το θέμα “θρησκεία”. Επίσης, παρουσιάζονται οι “θρησκείες του κόσμου” και συγκεκριμένα η Κινέζικη θρησκεία, ο Ινδουισμός, ο Ιουδαϊσμός, ο Βουδισμός, η Ιαπωνική θρησκεία και το Ισλάμ, ενώ αφιερώνονται ξεχωριστές ενότητες για τις λεγόμενες “νέες θρησκείες” και “θρησκείες των παραδοσιακών λαών”. Κάθε θρησκεία παρουσιάζεται σύμφωνα με τις αρχές της Ιστορίας των Θρησκειών, ενω παράλληλα επιδιώκεται η ανάλυση όρων, διδασκαλιών και κεντρικών εννοιών μέσα από την παρουσίαση χρονολογικών πινάκων για την καλύτερη ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού.
Στην εποχή των αυτοκρατοριών η πολιτική εξουσία, όπως και αν εκφραζόταν, προσλάμβανε την Εκκλησία, για να αναφερθούμε στον χριστιανικό κόσμο, αλλά και τη θρησκεία ευρύτερα, ως αναγκαία και απαραίτητη δύναμη διακονίας στη διαμόρφωση, έκφραση και άσκηση των επιλογών της. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η συνείδηση, η βούληση και η ψυχή του λαού, ο άνθρωπος που σήμερα ονομάζουμε πολίτη, έχει ανάγκη ενίσχυσης και εσωτερικής μυστηριακής ενδυνάμωσης. Όλοι οι επίγειοι οργανισμοί που πασχίζουν προς αυτή την κατεύθυνση, μένουν μόνο στην οριζόντια σχέση του ανθρώπου με τα επίγεια.
Η Εκκλησία όμως μέσα από την κοινωνία και την πνευματική ένωση ουρανού και γης διακονεί καθολικά και ολοκληρωμένα εν Πνεύματι Αγίω τον άνθρωπο. Η ένωση των επίγειων με τα ουράνια, η κατακόρυφη σχέση ουράνιων και γήινων, η κοινωνία της ψυχής του ανθρώπου με την Εκκλησία του Χριστού, οχι μόνο του παρέχει άλλη προοπτική και δυναμική στη ζωή του, αλλά τον ενισχύει στην υπέρβαση και στη διαχείριση των πειρασμών και των προβλημάτων της καθημερινότητας, τα οποία στις ημέρες μας πλεονάζουν, στην παγκοσμιοποιούμενη πραγματικότητα.
Το παρόν πόνημα πραγματεύεται επιλεκτικώς ορισμένα γεγονότα από την ιστορική διαδρομή της Εκκλησίας κατά την περίοδο της β’ Χιλιετίας. Έχοντας ως αφετηρία το τραγικό γεγονός του Σχίσματος του 1054 με τη διακοπή των κανονικών εκκλησιαστικών σχέσεων Ανατολής – Δύσης προσεγγίζει με τη δέουσα επιστημονική μεθοδολογία τα σημαντικότερα συμβάντα που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του σύγχρονου κατακερματισμένου χριστιανικού κόσμου. Εξετάζει τα βασικά χαρακτηριστικά των επιμέρους χριστιανικών παραδόσεων και προσδιορίζει τις μεταξύ τους διαφορές, οι οποίες αποτέλεσαν κατά καιρούς πεδίο τριβής και έντασης με την εκδήλωση ακόμη και ακραίων φαινομένων μισαλλοδοξίας και φανατισμού, ιδίως στον ευρωπαϊκό χώρο. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις προσπάθειες των Ορθοδόξων για την αποκατάσταση της εκκλησιαστικής ενότητας με τη Δύση και στη θεσμική λειτουργία του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά την Οθωμανική περίοδο.
Περιεχόμενα
Προλογικό Σημείωμα σελ. 7-20
Η βαθιά γνώση της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης και η Εκκλησία ως το απόλυτο μέγεθος σωτηρίας, αποτελούν τους σταθερούς άξονες γύρω από τους οποίους η σκέψη του Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος κινείται. Τα κηρύγματα του Μητροπολίτη είναι διάλογος άμβωνος και στασιδίου, δηλαδή προσωπική σχέση και οχι απλή ακουστική ικανοποίηση “εκ του πάθους και της ευφράδειας του ομιλητή”. Τα ομιλητικά κείμενά του αποπνέουν πολιτισμό αύρας λεπτής που δίχως να εκπίπτουν σε ψυχωφέλιμες πνευματικές εμπειρίες, συμβάλλουν στην ανάδειξη του θεολογικού λόγου και της πεμπτουσίας της Ορθοδοξίας.
Στην εποχή μας αναπτύσσεται ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ρόλο του Χριστιανισμού τόσο στο παρελθόν όσο και στη σύγχρονη πραγματικότητα. Είναι όμως αναγκαίο να μελετάται η πραγματική λειτουργία του μέσα στη κοινωνία και ο ρόλος του στη παραγωγή πολιτισμού, όπως αυτός διαμορφώνεται με τη μεταβαλλόμενη πρακτική που ακολουθούν οι Εκκλησίες και οι χριστιανοί δρώντας μέσα στη κοινωνία. Η διάσταση αυτή που αφορά στα πραγματικά δεδομένα μπορεί να μελετηθεί κοινωνιολογικά. Το σκοπό αυτό εξυπηρετεί το βιβλίο αυτό επιδιώκοντας να αναλύσει κοινωνιολογικά το ρόλο του Χριστιανισμού μέσα στη κοινωνία και τον πολιτισμό.
Από την πρώτη έκδοση του βιβλίου αυτού παρήλθε μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά το οποίο συνέβησαν πολλές εξελίξεις που σχετίζονται με τη θεματική του. Το γεγονός αυτό κατέστησε αναγκαία μια δεύτερη αναθεωρημένη και επαυξημένη έκδοσή του, στην οποία λήφθηκαν υπόψη και τα νέα αυτά δεδομένα.
Ο φωτισμός του νοός είναι καρπός της προσευχής. Το φως που φώτισε το σώμα του Νεομάρτυρα Αγίου Γεωργίου των Ιωαννίνων είναι το άκτιστο φως της Τριαδικής Θεότητος, που το γνωρίζουν όσοι με προσευχή υπερβούν τα πάθη και τις αδυναμίες τους και εισέλθουν στον κόσμο της νοεράς προσευχής, στον κόσμο της καθαρής προσευχής. Για κάθαρση, φωτισμό και θέωση ωμίλησαν οι Πατέρες της Εκκλησίας που είχαν την καθαρή εμπειρία της προσευχής. Οι άγιοι, οι όσιοι, οι ομολογητές, οι εγκρατευτές, οι μάρτυρες, οι νεομάρτυρες, αλλά και οι απλοί άνθρωποι που έχουν φτάσει σε τέτοια υψηλά μήκη και μέτρα προσευχής, σε αξιοζήλευτες πνευματικές καταστάσεις. Ευφραίνονται στη θέα και στη βίωση της χάριτος του Θεού και έχουν από τον κόσμο τον επίγειο εμπειρίες αποκαλυπτικές, θεοσημείες και θεοφάνειες μοναδικές. “Και μετά την προσευχή υπάρχει ανεκλάλητη θέα και έκσταση κατά τη θέα και απόρρητα μυστήρια”
«Οι λέξεις δεν αποδόθηκαν τυφλά με τις ίδιες αντίστοιχες. Γιατί δεν ήταν οι λέξεις και τα λόγια που μας χρειάζονταν, παρά το νοημά τους. Γι’ αυτόν το λόγο, εκεί όπου συνέβαινε το νόημα να συμφωνεί στην ελληνική και τη σλαβική, αποδώσαμε την έκφραση με την ίδια λέξη, εκεί όμως όπου η έκφραση ήταν μακρύτερη ή έκανε να χάνεται το νόημα, τότε, χωρίς να το εγκαταλείπουμε, το αποδώσαμε με άλλη λέξη. Η ελληνική, μεταφρασμένη σε μια άλλη γλώσσα δεν μπορεί πάντοτε να αποδοθεί ομοιοτρόπως, και αυτό συμβαίνει με όλες τις γλώσσες εις τις οποίες μεταφράζεται. Συχνά, η λέξη που είναι κομψή εις τη μια γλώσσα συμβαίνει να μην είναι στην άλλη, και αυτή που είναι κεφαλαιώδης στη μία δεν είναι και στην άλλη…Έτσι, δεν είναι δυνατό να ακολουθείται πάντοτε η ελληνική έκφραση, παρά εκείνο που πρέπει να φυλαχτεί είναι το νόημα».
Άγιος Κύριλλος
Και το αποτέλεσμα του μεταφραστικού εγχειρήματος των αγίων Κύριλλου και Μεθοδίου…η μορφή και ο τύπος του σλαβικού κειμένου υπήρξαν στη συνείδηση των Σλάβων ό,τι για τους Έλληνες αποτελεί το πρωτότυπο και παραδεδομένο ως θεόπνευστο ελληνικό κείμενο!Οι δύο άγιοι διαμόρφωσαν την πολιτισμική ταυτότητα των σλαβικών χωρών πριν απο περίπου 1150 περίπου έτη δίδοντας τους την δυνατότητα να αυτοπροσδιορίζονται βάσει των πολιτιστικών και πνευματικών δεδομένων, που με τόσο σεβασμό τους προσέφεραν.
Ο παρών τόμος περιλαμβάνει κυρίως-πέραν μιας ενημερωτικής εισαγωγής – έναν μεγάλο αριθμό σημαντικών αποφάσεων του Αρείου Πάγου, οι οποίες τέμνουν καθοριστικά ζητήματα σχετικά με την εκκλησιαστική περιουσία.
Στόχος μας η δημιουργία ενός χρήσιμου έργου για όσους ασχολούνται με τα δυσεπίλυτα ζητήματα που αφορούν την ακίνητη περιουσία των Ιερών Μητροπόλεων, Ιερών Ναών και Ιερών Μονών, όπως δικαστών, κληρικών, δικηγόρων, συμβολαιογράφων, εκκλησιαστικών υπαλλήλων, λογιστών κ.λ.π
Τα ζητήματα που συνδέονται με τους τίτλους και το καθεστώς της εκκλησιαστικής περιουσίας αποκτούν νέο ενδιαφέρον όσο επεκτείνεται ο θεσμός του Εθνικού Κτηματολογίου.Όπως είναι προφανές, νέες προκλήσεις δημιουργούνται, είναι δε ευθύνη της Εκκλησίας να ανταποκριθεί με ολοκληρωμένο τρόπο σε έναν κεντρικό στόχο: τη διασφάλιση της εκκλησιαστικής περιουσίας στη νέα κτηματολογική πραγματικότητα.
Μέσα στη δίνη των θεαματικών ιστορικών εξελίξεων του 5ο αιώνα μ.Χ. και στην απαρχή μιας εποχής έντονου θεολογικού αναβρασμού, χαρισματικές προσωπικότητες σε Ανατολή και Δύση διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση του Χριστολογικού δόγματος. Ο άγιος Ιωάννης Κασσιανός και ο αιρεσιάρχης Νεστόριος Κωνσταντινουπόλεως θα βρεθούν αντιμέτωποι στην ανάγκη διερεύνησης και ερμηνείας της θεολογικής αλήθειας. Με κοινά όπλα, θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν την εύθραυστη ισορροπία στο πρόβλημα της αντίληψης της ενανθρώπησης του Κυρίου. Ο άγιος με το έργο του De Incarnatione Domini contra Nestorium, αφενός παρουσιάζει και υπερασπίζεται την ορθόδοξη πίστη για τον Χριστό και αφετέρου σκιαγραφεί τις θεολογικές και πνευματικές εκτροπές του μεγάλου αιρετικού. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος καθοδηγεί τον άνθρωπο όλων των εποχών στη σωστή λειτουργία της ψυχοσωματικής του υπάρξεως. Η πνευματική ζωή δεν είναι έργο της διανοίας αλλά του όλου ανθρώπου, της ψυχής και του σώματος μαζί. Όπως και τα αποτελέσματα της πνευματικής ζωής αναφέρονται και στην ψυχή και στο σώμα.
Επειδή παρουσιάζεται πολύ σπουδαία η σημασία των έργων του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου στην κρίσιμη εποχή μας, επιδόθηκα από το 1973 στη μελέτη των συγγραμμάτων του. Ένας από τους καρπούς της όλης μελέτης είναι και η σύνταξη του βιβλίου αυτού. […] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
Ο άγιος Συμεών ως πτωχός φιλάδελφος καταγράφει τα βιώματά του στις δύο Ευχαριστίες, για να δείξει σε όλους τους ανθρώπους ποια είναι η πηγη των ευεργετικών του εμπειριών. Η ανατρεπτική ανθρωπολογία του αγίου Συμεών αντιτιθεταί στη φιλαυτία και στο κοσμικό πνεύμα, εξαιτίας των οποίων ο άνθρωπος από φυγοπονία αρνείται την υπέρβαση και αποφεύγει την άσκηση. Γι΄αυτό θεωρεί κατάργηση του λυτρωτικού έργου του Θεού και αίρεση αυτό που κήρυτταν στην εποχή του, ότι δηλαδή δεν μπορεί πλέον να γίνει κάποιος άγιος. Αντίθετα ο ίδιος κηρύττει ότι ούτε το κέντρο της πόλεως εμποδίζει τον άνθρωπο να κατεργάζεται τις εντολές του Θεού. Μάλιστα τονίζει ότι << εν καιρώ βαθείας και τελείας ειρήνης>>, όταν δεν υπάρχουν διωγμοί, μαρτύριο της συνειδήσεως νοείται ο σταυρός, δηλαδή η νέκρωση του ίδιου θελήματος.
Ο άγιος Θεόκλητος Λακεδαιμονίας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες μορφές του ασκητισμού στη Λακεδαίμονα, ο οποίος έγινε επίσκοπος Λακεδαιμονίας κατά τη διάρκεια του 9ου αιώνα. Η σημαντική του δραστηριότητα ως επισκόπου και η σύγκρουσή του με τους ισχυρούς της περιοχής είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή του απομάκρυνση από τον επισκοπικό θρόνο, στον οποίο επανήλθε αργότερα. Η ανώνυμη βιογραφία του αποτελεί ένα έξοχο και ελκυστικό ρητορικό δημιούργημα, το οποίο μας δίνει λίγες, αλλά σημαντικές πληροφορίες για την ιστορία και την καθημερινή ζωή της μεσαιωνικής Λακεδαιμονίας τον 9ο και 10ο αιώνα και επίσης αποτελεί ένα εξαίρετο κείμενο από την άποψη της γλώσσας και του ύφους, πράγμα που αποδεικνύει την υψηλή και πολύπλευρη παιδεία του συγγραφέα”. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
“Τα ίδια τα πράγματα μαρτυρούν ότι ακόμη και τώρα η ζωή αναγεννά πολλούς με τη βοήθεια του Θεού, οι οποίοι από το έσχατο κακό μέσω της αρετής άλλαξαν πορεία και θεωρήθηκαν θαύμα σύμφωνα με κάθε θεωρία και πράξη. Άλλους από αυτούς όμως τους προβάλλουν διάφορες πόλεις και χώρες σαν κάποια δικά τους κοσμήματα και καυχήματα, ωστόσο η περίφημη και ξακουστή Λακεδαίμων, την οποία κάθε πεζό και ποιητικό κείμενο την έχει παρουσιάσει ως θαύμα, προβάλλει μεγαλύτερο θαύμα και στολίδι από τον εαυτό της, τον ιερό Θεόκλητο, έναν επιφανή και γνωστό άντρα για τα κατορθώματά του…” (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η παρούσα μελέτη, η οποία περιλαμβάνει την έκδοση πρωτογενών πηγών, συγκεκριμένως 158 λυτών εγγράφων της περιόδου 1876-1912, προερχομένων από τη Μητρόπολη Βοδενών (στην δικαιοδοσία της οποίας ανήκαν οι καζάδες Βοδενών, Γενιτσών και Γευγελής, με έδρα τα Βοδενά, δηλ. τη σημερινή Έδεσσα και κυριώτερα κέντρα, πέραν αυτής τα Γιαννιτσά, τη Γουμένισσα και τη Γευγελή), εντάσσεται στο πλαίσιο των ερευνητικών – επιστημονικών ενδιαφερόντων και ενασχολήσεών μου, σχετικώς με τη νεώτερη εκκλησιαστική ιστορία και γραμματεία της Ελλάδος.
Μέσα από τη μελέτη των εγγράφων αυτών, αναδύεται η εθνική και κοινωνική προσφορά της Εκκλησίας κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα. Ο ρόλος της Εκκλησίας ως παράγων εθνικής και κοινωνικής ανελίξεως υπήρξε ιδιαίτερα σπουδαίος, αφού πρωτοστάτησε, καλύπτοντας πολλές φορές το κενό που δημιουργούνταν από την αδυναμία του ελεύθερου ελληνικού κράτους να ενισχύσει αποφασιστικά τα υπόδουλα τμήματα του ελληνισμού. […] (Από τον πρόλογο του συγγραφέα)
“Δεν υπάρχει κανένα δεδομένο για τη θρησκεία” (J. Z. Smith, 1982). Δεν υπάρχει τίποτα που να διαχωρίζει τη θρησκεία από τις λοιπές ανθρώπινες δραστηριότητες, εκτός από εκείνες τις οπτικές που προβάλλουμε για να εξυπηρετήσουμε τα δικά μας ενδιαφέροντα. Δεν είναι όλες οι δραστηριότητες του ανθρώπου θρησκευτικές, αλλά κυρίως αυτές που αναφέρονται σε υπερβατικά όντα. Η έννοια της θρησκείας εξαντλείται από το περιεχόμενό της. Ο μελετητής είναι ελεύθερος να διαχειριστεί την έννοια για να εξυπηρετήσει οποιοδήποτε σκοπό επιδιώκει, ώστε να ταιριάξει σ’ αυτήν. Ουσιαστικά, η μελέτη της θρησκείας είναι μια δημιουργική ενασχόληση, σύμφωνα με την οποία ο μελετητής διαπραγματεύεται με το δικό του πλαίσιο εργασίας και τα δεδομένα που έχει συγκεντρώσει, ώστε να εντοπίσει εάν μπορούν να ταιριάξουν με το θεωρητικό πλαίσιο που έχει κατασκευάσει. Έτσι, ο μελετητής της θρησκείας κατασκευάζει μια κατηγορία, ένα όρο, τη θρησκεία, που αποτελεί το γνωστικό του αντικείμενο, όπως ακριβώς είναι η γλώσσα για τη γλωσσολογία και ο πολιτισμός για την ανθρωπολογία. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η αρχική μου ενασχόληση με τον Συνέσιο τον Κυρηναίο ξεκίνησε στο πλαίσιο των μεταπτυχιακών μου σπουδών στη Θεολογική Σχολή του Α.Π.Θ. Η πρώτη μου επαφή με το φιλόσοφο και μετέπειτα επίσκοπο Πτολεμαΐδας προέκυψε μετά από παρότρυνση του συμβούλου Καθηγητή μου κ. Χρήστου Αραμπατζή. Το αξιόλογο όμως έργο του Συνέσιου, ο ταραγμένος βίος του αλλά και η ιδιαίτερα πολυσχιδής προσωπικότητά του κέντρισαν γρήγορα το ενδιαφέρον μου.
Το παρόν πόνημα προέκυψε όταν κατά τις μελέτες μου διαπίστωσα ότι σε αντίθεση με την ξενόγλωσση βιβλιογραφία, η ελληνόγλωσση έρευνα αποδεικνύεται μάλλον πενιχρή. Φιλοδοξεί να προσφέρει στον αναγνώστη την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με το συγγραφικό έργο ενός φιλοσόφου και επισκόπου ή καλύτερα ενός φιλοσόφου-επισκόπου που επιχείρησε να συνενώσει στα κείμενά του τις νεοπλατωνικές καταβολές του με τη χριστιανική διδασκαλία αλλά και να γνωρίσει έναν αριστοκράτη του πνεύματος, ένα πρόσωπο ανθρώπινο και ελκυστικό, μια προσωπικότητα οξυδερκή και πολυεπίπεδη.
Θερμές ευχαριστίες οφείλω στους καθηγητές μου, κ. Χρήστο Αραμπατζή, κ. Δήμητρα Κούκουρα και κ. Φώτιο Ιωαννίδη για την καθοδήγηση και τις πολύτιμες υποδείξεις τους. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
Η παρούσα εργασία εστιάζει στη μελέτη του ελάχιστα γνωστού κριτικά εκδοθέντος ομιλητικού έργου του Νείλου-Ναθαναήλ Μπέρτου, ενός ενθουσιώδους ιεροκήρυκα, που έζησε στην Ανατολική Κρήτη στα μέσα του 15ου αιώνα. Τα κηρύγματά του ακολουθούν την παράδοση του λογοτεχνικού είδους της Χριστιανικής Ομιλίας. Ερευνάται λεπτομερώς το επικοινωνιακό μοντέλο του κηρύγματος του Μπέρτου, σε σχέση με τους βασικούς παράγοντες της επικοινωνίας: τον πομπό, τους αποδέκτες, το μήνυμα, τον κώδικα, τον τόπο και τον αγωγό της επικοινωνίας. Επιπλέον, εντοπίζονται και μελετώνται τα υφολογικά χαρακτηριστικά του κηρύγματος του Μπέρτου, εμφαίνοντας στο απλό και άμεσο ύφος των ομιλιών, στην επιβίωση των κανόνων της Ρητορικής και στις λεξιλογικές επιλογές του ομιλητή. Η δημώδης ελληνική γλώσσα, διανθισμένη με λίγες λόγιες λέξεις και κρητικά διαλεκτικά στοιχεία, αποτελεί συνειδητή επιλογή του ιεροκήρυκα, προκειμένου να επιτύχει την πνευματική στήριξη των πιστών, αντιμετωπίζοντας την οργανωμένη προπαγάνδα των Ρωμαιοκαθολικών Ενετών. Μέσω διαχρονικών θεμάτων (ανηθικότητα, εσχατολογία, φόβος του Θεού και “παιδαγωγική τιμωρία” του, συμφορές του καθημερινού βίου, αναγκαιότητα του κηρύγματος στη λειτουργική ζωή, κ.λπ.), ο αναγνώστης πληροφορείται για την κρητική κοινωνία του 15ου αιώνα και ταυτόχρονα λαμβάνει τις πνευματικές συμβουλές του π. Μπέρτου. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Με τη χρήση της Αγίας Γραφής στη Λαυσαϊκή Ιστορία, ο Παλλάδιος δεν περιορίζεται στο επίπεδο της απλής αναφοράς, αλλά επιδιώκει να θεμελιώσει βιβλικά το ιδεώδες του μοναχικού βίου.
Κύριο μέλημα του Παλλαδίου αποτέλεσε η ανάδειξη της αξίας της Βίβλου, από την οποία αντλεί τα πρότυπα και τις αρετές που επιθυμεί να προβάλει ως οδηγό στον ισάγγελο βίο του μοναχού.
Οι άγιοι Πατέρες με οδηγό την Αγία Γραφή γίνονται οδοδείκτες του ουρανού, με την Χάριν του Θεού να φωτίζει την ψυχή τους. (Απo το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η γνώση αυτών των ψυχικών καταστάσεων δεν θα ήταν απαραίτητη, αν ο άνθρωπος μπορούσε να ταπεινωθεί εν Χριστώ, να ζήσει προσγειωμένος και σύμφωνα με αυτή την ταπείνωση να εμπιστευθεί τον εαυτό του στον Χριστό. Αν είχε αυτή τη διάθεση, όλα αυτά τα μπερδέματα που έχει μέσα του θα εξαφανίζονταν σαν καπνός. Ενόσω όμως δεν την έχει, κάποιες ψυχολογικές γνώσεις υπό το φως του Ευαγγελίου θα μπορούσαν να βοηθήσουν να δει τα εσωτερικά του “μπλεξίματα” και να τρέξει στον ιατρό Χριστό.
Η ψυχολογία δεν γνωρίζει ποιος είναι ο εν Χριστώ αναγεννημένος άνθρωπος. Οι Πατέρες τον γνώριζαν. Η ψυχολογία δεν έχει να προσφέρει και πολλά στη θεραπεία των ψυχικών ασθενειών. Η Εκκλησία προτείνει την οδό των εντολών και των αρετών. Ο δρόμος όμως προς την απόκτησή τους είναι μετ’ εμποδίων εξαιτίας των ψυχολογικών καταστάσεων των ανθρώπων, που τους κάνουν να ζουν σε ένα φανταστικό κόσμο. Η Εκκλησία πάντοτε ζούσε στην εποχή της και χρησιμοποιούσε όλη την ανθρώπινη γνώση για να βοηθήσει τις ψυχές να βρουν το δρόμο της σωτηρίας.
Τα κείμενα του π. Συμεών έρχονται να συμβάλουν σε αυτή την κατεύθυνση. Η ενασχόλησή του με τα ψυχολογικά προβλήματα προέκυψε από το εξομολογητήριο. Διαπιστώνοντας στην πράξη τα “μπλοκαρίσματα” των ψυχών και έχοντας μελετήσει σε βάθος τους Πατέρες της Εκκλησίας, συνειδητοποίησε ότι θα βοηθούσε περισσότερο τις ψυχές, αν χρησιμοποιούσε και τη γνώση της ψυχολογίας. Η αλλοίωση της πραγματικότητας από τον άρρωστο ψυχισμό φαινόταν αξεπέραστο εμπόδιο, για να βιώσουν οι ψυχές κατά υγιή τρόπο την πνευματική ζωή. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΓΡΑΜΜΑΤΑ Σ' ΕΝΑΝ ΝΕΟ ΠΟΙΗΤΗ 
ΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΠΠΑΔΟΚΩΝ 
ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ 
ΜΕΛΕΤΕΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑΣ 
